Το αφήγημα που ακολουθεί προσεγγίζει με ξεχωριστή ευαισθησία το θέμα του σχολικού εκφοβισμού και των συνεπειών του στην ψυχή των παιδιών που υφίστανται συστηματικά την επιθετική συμπεριφορά και κάθε είδους βία σωματική, ψυχική ή λεκτική από άλλα παιδιά στο σχολικό τους περιβάλλον . Το αφιερώνουμε στη σημερινή ημέρα, την 6η Μαρτίου που έχει επισήμως καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού («school bullying») και το στέλνουμε ως μήνυμα σε γονείς και εκπαιδευτικούς υπενθυμίζοντας τον καταλυτικό ρόλο που μπορούν να παίξουν ως ενήλικες στην πρόληψη, στον περιορισμό και στην εξάλειψη αυτού του φαινομένου.
Δευτέρα και πάλι… σχολείο ξανά. Πότε πέρασαν οι δύο εβδομάδες διακοπών των Χριστουγέννων, ούτε που το κατάλαβα. Μπαίνω στην τάξη με σκυμμένο το κεφάλι, όπως κάθε φορά. Πηγαίνω στο θρανίο μου στην τελευταία σειρά, κάθομαι και περιμένω ήσυχα τον καθηγητή του μαθήματος που έχουμε την πρώτη ώρα, χωρίς να μιλώ με τους συμμαθητές μου. Εξάλλου τι έχω να πω μαζί τους; Η αντίδραση τους στα προβλήματα των άλλων δεν είναι σωστή. Δε δείχνουν καμία ενσυναίσθηση. Πάντα θα βρουν να σου πουν κάτι αρνητικό, θα σε κοροϊδέψουν, δε θα σε υποστηρίξουν. Μπορεί να είμαι υπερβολικός, αλλά τι να κάνω, αυτό νιώθω!
Καθώς έχουν περάσει ήδη πέντε λεπτά και ενώ περιμένουμε τον καθηγητή των μαθηματικών, ξαφνικά μπαίνει στην τάξη μια ψηλή κυρία, καινούργια απ΄ ό τι κατάλαβα. Είναι η νεοφερμένη καθηγήτρια μουσικής του σχολείου. Τα παιδιά αρχίζουν να χειροκροτούν, να σφυρίζουν. Την υποδέχονται με τον πιο θερμό τρόπο. Πάντα αυτό γίνεται σε τέτοιες περιπτώσεις, πάντα αυτή η φασαρία, αυτή η αναστάτωση. Όμως, εγώ δε μπαίνω ούτε μια στιγμή στον κόπο ούτε καν απλά να χειροκροτήσω. Παρόλα αυτά η καθηγήτρια φαίνεται ιδιαίτερα συμπαθητική, να αγαπά τα παιδιά, αλλά και αυτό που κάνει. Είναι ψηλόλιγνη με καστανά σγουρά μαλλιά, πράσινα μάτια, μέσης ηλικίας και γεμάτη διάθεση και ζωντάνια.
Περιμένει μέχρι να σταματήσουν επιτέλους τα παιδιά ώστε να μπορέσει να μιλήσει.
-Καλημέρα παιδιά. Ονομάζομαι Νικολέττα Μπατζή και μαζί μου θα κάνετε για το υπόλοιπο της χρονιάς το μάθημα της μουσικής. Θα τραγουδάμε, θα διαβάζουμε κάποια πράγματα από το βιβλίο και θα δουλεύετε σε ομάδες. Επίσης, όπως καταλάβατε ήδη θα υπάρξουν και κάποιες αλλαγές στο πρόγραμμα σας. Ας αφήσουμε όμως αυτά. Σήμερα θα ήθελα να παίξουμε ένα παιχνίδι για να γνωριστούμε μιας και δε σας ξέρω ακόμα. Είναι πολύ απλό. Ο καθένας όταν θα έρχεται η σειρά του θα σηκώνεται από τη θέση του και θα μας λέει πώς ονομάζεται, τα ενδιαφέροντα του και τι θα προτιμούσε να κάνουμε στην τάξη μέσα στα πλαίσια του μαθήματος. Λοιπόν, ας ξεκινήσουμε από εδώ, λέει και δείχνει το παιδί που κάθεται ακριβώς μπροστά της.
Η σειρά μου πλησιάζει απειλητικά γρήγορα! Δεν απέχω και πολύ από τον πρώτο. Με λούζει κρύος ιδρώτας. Η καρδιά μου χτυπάει ασταμάτητα και μάλιστα με τρελό ρυθμό. Η ανάσα μου γρήγορη, πνίγομαι, δε γίνεται να μιλήσω, δε μπορώ να μιλήσω… Ξαφνικά ακούγεται η φωνή της.
-Πάμε, συνεχίζουμε. Λοιπόν τώρα θα μας μιλήσει το παιδί, εκεί στο τελευταίο θρανίο. Πώς σε λένε αγόρι μου; με ρωτάει με μάτια γεμάτα ενθουσιασμό.
Η καρδιά μου χτυπά ακόμη πιο γρήγορα. Νιώθω πως θα λιποθυμήσω. Πώς θα σηκωθώ να μιλήσω σε όλη την τάξη; Όμως μέσα από τις σκέψεις μου αυτές, με βγάζουν τα λόγια της καθηγήτριας που επαναλαμβάνει την ερώτηση που μου είχε κάνει. Βρίσκω λοιπόν την ψυχική δύναμη και σηκώνομαι. Ρίχνω μια κλεφτή ματιά στους συμμαθητές μου. Με τι απέχθεια με κοιτάζουν! Λες και είμαι ένα σιχαμερό άβουλο πλάσμα. Παίρνω ναι βαθιά ανάσα και απαντώ.
-Με λένε Μα… Μα…. Μάρκο, λέω και πριν προλάβω να συνεχίσω, όλη η τάξη ξεσπάει σε γέλια! Και δε φτάνει μόνο αυτό, πετάγεται η Χριστίνα και φωνάζει στην καθηγήτρια από την άλλη μεριά της τάξης.
-Κυρία, τι τον βάζετε να μιλήσει; Αφού βλέπετε ότι δε μπορεί! Είναι τόσο άχρηστος που ούτε μια κουβέντα δε μπορεί να αρθρώσει σωστά, λέει με δυνατή φωνή για να την ακούσουν όλοι και έπειτα τα παιδιά ξεσπούν ξανά σε γέλια.
-Παιδιά παρακαλώ! Σταματήστε τώρα! Τι είναι αυτά τα πράγματα; Δε ντρέπεστε λίγο; Ειλικρινά δε το περίμενα αυτό από εσάς! Μου δώσατε την εντύπωση ότι είστε ένα τμήμα που όλοι σέβονται και υποστηρίζουν τους υπόλοιπους. Επίσης, Χριστίνα η συμπεριφορά σου είναι απαράδεκτη! Λίγη ευαισθησία και ωριμότατα δε θα έβλαπτε, της λέει αποκαλώντας την με το όνομα της, καθώς το άκουσε από ένα συμμαθητή μας που την φώναξε.
-Παιδιά, πρέπει να ξέρετε ότι η διαταραχή λόγου είναι κάτι το οποίο αυτοί που το έχουν, δε το επιλέγουν. Είναι μια κατάσταση της ομιλίας η οποία επιδεινώνεται εξαιτίας του ψυχολογικού παράγοντα και των περιβαλλοντικών συνθηκών. Επομένως, εάν κοροϊδεύουμε και μειώνουμε τους ανθρώπους αυτούς, δεν του βοηθάμε, αλλά τους το κάνουμε ακόμα πιο δύσκολο. Αντίθετα, πρέπει να τους ενθαρρύνουμε , να τους μιλάμε με άνεση και να μην τους διορθώνουμε. Δεν υπάρχει λόγος να τους κρίνουμε, καθώς δεν διαφέρουν σε κάτι από εμάς, δεν είναι κατώτεροι μας. Είμαστε όλοι ίσοι.
Δεν είχαμε ποτέ τέτοια κυρία! Ποτέ κανένας άλλος δε με είχε υπερασπιστεί με αυτό τον τρόπο στο σχολείο! Οι συμμαθητές είχαν πάντα την ίδια στάση απέναντι μου, ενώ οι καθηγητές το μόνο που έκαναν ήταν να μαλώνουν τα παιδιά που με πείραζαν και να τα αποβάλλουν από την τάξη με απουσία. Ποτέ κανένας δεν είχε μιλήσει με τέτοια λόγια! Όπως και να έχει από την Χριστίνα το περίμενα αυτό που έγινε. Κάθε φορά θα μου πει κάτι για να με πληγώσει. Όχι μόνο σε μένα, αλλά και σε άλλα παιδιά. Δεν έχω ακόμα καταλάβει ακόμα γιατί το κάνει αυτό. Έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό της και θα έλεγα και πολύ θράσος. Δε μπορεί να καταλάβει τι αισθάνεται ο άλλος, να μπει στη θέση του. Όμως την απάντηση αυτή από την κυρία Μπατζή, δεν τη περίμενα. Αυτή η γυναίκα ξέρει και μπορεί να καταλάβει την ψυχολογική κατάσταση αυτών των ανθρώπων που έχουν αυτού του είδος τη δυσκολία όπως εγώ. Είναι μορφωμένη, δίκαιη και για πρώτη φορά νιώθω πως κάποιος από το σχολείο δε με βλέπει ως ένα κακόμοιρο αγοράκι που δυσκολεύεται να μιλήσει, αλλά ως ένα παιδί όπως όλα τ΄ άλλα.
Έπειτα απ’ όλα αυτά, η κυρία ρωτάει την τάξη
-Τι λέτε τώρα, πάμε να τραγουδήσουμε; Θα σας βοηθήσω κι εγώ παίζοντας αρμόνιο.
-Ναι, απαντούν όλοι μαζί.
Η κυρία βάζει το αρμόνιο και παίρνει θέση. Και αφού μοιράζει τα φυλλάδια ο συμμαθητής μου που ανέλαβε να το κάνει, μας λέει και ποιο τραγούδι θα πούμε.
-Λοιπόν, ένα, δύο, τρία πάμε! λέει και ξεκινά να παίζει.
Η τάξη μου, ακούγεται υπέροχα όταν τραγουδά λες και είναι μια υπεροχή δουλεμένη χορωδία. Οι φωνές των παιδιών είναι τόσο γλυκό σύνολο που δε χορταίνεις να την ακούς. Εγώ παρόλο αυτά, δεν τραγουδώ. Δεν μπαίνω καν στον κόπο. Δεν υπάρχει περίπτωση να τραγουδήσω εδώ στην τάξη μου. Έλα όμως που η καθηγήτρια με βλέπει. Δεν το καταλαβαίνω γιατί έχω σκυμμένο το κεφάλι μου, αλλά όχι δεν θέλω να τραγουδήσω!
Ξαφνικά σταματάει να παίζει τη μουσική. Μαζί της σταματούν και τα παιδιά. Στην αρχή δε καταλαβαίνω το γιατί, γρήγορα όμως μου λύνεται η απορία. Σηκώνεται από την θέση της και κατευθύνεται προς το θρανίο μου. Έρχεται και κάθεται δίπλα μου.
-Γιατί δε τραγουδάς με όλους τους υπόλοιπους; με ρώτησε ψιθυριστά. Δεν της απαντώ. Εξάλλου τι να της πω; Ότι ντρέπομαι και ότι δε θέλω να επαναληφθεί αυτό που συνέβη πριν.
-Έλα σήκω.. έλα μαζί μου.
Τι να κάνω, σηκώνομαι και την ακολουθώ. Φτάνει στην έδρα και κάθεται στην καρέκλα της. Μένω λίγο πιο πίσω, περιμένοντας να δω τι θέλει. Μου δίνει ένα φυλλάδιο. Το κοιτώ… είναι οι στίχοι από το τραγούδι που έλεγαν πιο πριν όλοι μαζί.
-Το ξέρεις το τραγούδι, εννοώ τη μελωδία; μου λέει και με κοιτά με το ενθαρρυντικό της βλέμμα.
Μη ξέροντας τι να απαντήσω, μιας και το γνωρίζω και μάλιστα πολύ καλά, κουνάω γνέφοντας καταφατικά το κεφάλι μου.
-Ωραία τότε. Θα τραγουδήσουμε μαζί. Θα ξεκινήσω εγώ να παίζω την εισαγωγή του κομματιού και όταν θα αρχίσω να τραγουδώ , θα τραγουδήσεις και εσύ μαζί μου παρακολουθώντας τους στίχους από το χαρτί. Αν φυσικά δε το ξέρεις απ΄ έξω.
Κομπλάρω! Εγώ; Να τραγουδήσω μπροστά σε όλη την τάξη; Κάνω να φύγω, αλλά κάτι μέσα μου δε με αφήνει. Ίσως εκείνη η γλυκύτητα των ματιών της. Μπορώ να το κάνω; Μπορώ! Το τραγούδι το ξέρω έτσι και αλλιώς και στο κάτω κάτω, αν αρχίσουν να γελάνε μαζί μου, όλο και κάτι θα τους πει. Ξεκινάει να παίζει. Έτρεμα από το άγχος. Παίρνω μια βαθιά ανάσα και ξεκινάω να τραγουδάω μαζί της. Οι στίχοι βγαίνουν από το στόμα μου αυθόρμητα κι αβίαστα. Η φωνή μου ακούγεται υπέροχη αρμονική. Για κάποιο λόγο όμως, η κυρία δε τραγουδά καθόλου μαζί μου. Με αφήνει να τραγουδώ μόνος μου και μόνο με τη συνοδεία του αρμονίου. Τραγουδάω χωρίς να κολλάω, χωρίς να τραυλίζω και ακούγομαι υπέροχα! Ρίχνω ναι κλεφτή ματιά στους συμμαθητές μου που έχουν μείνει άφωνοι με το στόμα ανοιχτό. Μόλις το τραγούδι τελειώνει, η κυρία Μπαλτζή γυρνά και με κοιτά γοητευμένη και συνάμα σαστισμένη.
-Μάρκο μου αυτό ήταν υπέροχο! Η φωνή σου, η χροιά σου! Έχω μείνει άφωνη. Πες μου ασχολείσαι με τη μουσική, μαθαίνεις κάποιο μουσικό όργανο ή πας σε χορωδία; Καλό μου παιδί, για να μας παρουσιάσεις κάτι τέτοιο σήμερα πρέπει να έχεις ασχοληθεί με τη μουσική.
-Μαθαίνω εδώ και εε.. έξι χρόνια πιάνο ..τρα.. τραγουδάω και συνθέτω τρα.. τραγούδια στο σπίτι μου, της απαντώ εντυπωσιασμένος από τη ροή του λόγου μου, γιατί πρώτη φορά κόλλησα τόσο λίγο καθώς μιλούσα.
-Σίγουρα όμως δεν είναι μόνο αυτό. Μάρκο εσύ έχεις ταλέντο! Η φωνή σου είναι τόσο γλυκιά και αρμονική. Πιάνεις εύκολα τις νότες και τραγουδάς με την ένταση που πρέπει. Και το πιο σημαντικό: Όταν τραγουδάς, δεν κολλάς. Ο λόγος σου τρέχει ομαλά, χωρίς διακοπές. Το μόνο που έχω να σου πω είναι τα θερμά μου συγχαρητήρια και ότι το ταλέντο σου δε πρέπει να το αφήσεις, αλλά να το καλλιεργήσεις. Παιδιά ο Μάρκος μπορεί έχει κάποια δυσκολία στο λόγο του αλλά τραγουδάει υπέροχα. Μη σας πω και καλύτερα από επαγγελματίες τραγουδιστές και μου δίνει μια σφιχτή αγκαλιά.
Τότε όλα τα παιδιά σηκώνονται από τις θέσεις τους και αρχίζουν να χειροκροτούν με πάθος. Σφυρίζουν, φωνάζουν το όνομα μου. Στα μάτια τους διακρίνω τον ενθουσιασμό και όχι την απέχθεια και την ειρωνεία. Κανένας δε με κοροϊδεύει αλλά όλοι με τον τρόπο τους με συγχαίρουν.
Τώρα πια δε θα χρειάζεται να ντρέπομαι που έχω αυτή τη δυσκολία, θα μπορώ να μιλώ με τους συμμαθητές μου και τους καθηγητές μου χωρίς άγχος. Θα συμμετέχω στο μάθημα χωρίς τον φόβο μήπως με κοροϊδέψουν. Επιτέλους για πρώτη φορά αισθάνομαι ότι ανήκω κάπου και ότι είμαι αποδεκτός από όλους. Νιώθω πως δεν είμαι διαφορετικός, αλλά ίσος με όλους τους υπόλοιπους. Δε με ξεχωρίζουν αλλά με δέχονται. Δέχονται εμένα με τη δυσκολία και την ιδιαιτερότητα μου.
Το αφήγημα έγραψε η μαθήτρια μας Βαφειάδη Αναστασία που τη φετινή σχολική χρονιά φοιτά σε σχολείο της Κύπρου.
