Με μεγάλη μας χαρά σας παρουσιάζουμε την πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη μας από την κυρία Διάκα Βασιλική με το επίκαιρο θέμα “Ποια είναι η σχέση των εφήβων με το διαδίκτυο;”
Ερώτηση (Ε): Γεια σας. Σας ευχαριστούμε που αποδεχθήκατε την πρόσκλησή μας γι’ αυτήν την συνέντευξη. Αρχικά θα θέλαμε να μας πείτε κάποια στοιχεία για τον εαυτό σας. Ας πούμε, πώς σας λένε, τι σπουδάσατε, πού εργάζεστε.
Απάντηση (Α): Ονομάζομαι Διάκα Βασιλική. Έχω σπουδάσει Ψυχολογία στο τμήμα Ιωαννίνων. Έχω αποφοιτήσει το 2021 και τώρα εργάζομαι ως αναπληρώτρια ψυχολόγος σε πέντε σχολεία. Και είναι η δεύτερη χρονιά της εργασίας μου. Τα σχολεία που εργάζομαι είναι το Δημοτικό του Άβαντα, του Πέπλου, το 1ο και 2ο σχολείο Φερών και στο σχολείο της Μάκρης.
Ε: Έχετε κάποια εξειδίκευση;
Α: Δεν έχω κάποια εξειδίκευση. Κάνω παράλληλα και ένα μεταπτυχιακό στην ειδική αγωγή, το οποίο ακόμα δεν έχει τελειώσει.
Ε: Πώς αξιολογείτε τη σχέση των εφήβων με το διαδίκτυο;
Α: Πιστεύω ότι, δυστυχώς, στις μέρες μας η σχέση των παιδιών με το διαδίκτυο και συγκεκριμένα των εφήβων είναι λίγο παρεξηγημένη. Είναι μια σχέση που, θα λέγαμε, κρύβει κάποιους κινδύνους. Γενικά, το διαδίκτυο έχει πάρα πολλά θετικά να προσφέρει αλλά αυτό εξαρτάται από τον τρόπο που οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν στην καθημερινότητά τους. Αρχίζει να είναι επικίνδυνη η χρήση του λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, των εφαρμογών που υπάρχουν, των τάσεων (trend) που ακολουθούν οι έφηβοι. Δυστυχώς, κολλάνε τόσο πολύ και γίνονται εμμονικοί με αυτό, ώστε τους στερεί μέρος από την υπόλοιπη ζωή τους, την πραγματική καθημερινότητα.
Ε: Η εύκολη πρόσβαση σε όλα τα μέσα του διαδικτύου, πότε είναι θετική και πότε αρνητική, κατά τη γνώμη σας.
Α: Η εύκολη πρόσβαση είναι σίγουρα θετική, διότι έχετε πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες ανά πάσα στιγμή. Δηλαδή, πλέον τα μέσα έχουνε τις χρήσεις του βιβλίου, του λεξικού, της εγκυκλοπαίδειας, τα έχετε όλα σε ένα μέσο συγκεντρωμένα, το οποίο είναι εύκολο στη χρήση του, άμεσο και βρίσκετε και πολύ γρήγορα πληροφορίες μέσα από αυτό.
Το αρνητικό είναι ότι οδηγείστε μετά από ένα σημείο στην παραπληροφόρηση, γιατί παίρνετε πολλές πληροφορίες και ίσως να μπερδεύεστε και να θεωρείτε ψεύτικες ειδήσεις ως αληθινές. Ακόμα και εμείς οι ενήλικες συχνά δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε λόγω της τόσης πληροφορίας που παίρνουμε τι είναι αληθές και τι είναι ψεύτικο. Νομίζω ότι σε αυτό το σημείο τα πράγματα γίνονται επικίνδυνα.
Ε: Υπάρχει περίπτωση το διαδίκτυο να αλλάξει το χαρακτήρα ενός εφήβου; Αν ναι, συνήθως η αλλαγή είναι θετική ή αρνητική και ποιοι είναι οι παράγοντες που μπορούν να την προκαλέσουν;
Α: Φυσικά και επηρεάζεται η προσωπικότητα όχι μόνο των εφήβων αλλά και των ενηλίκων αλλά νομίζω η εφηβεία είναι μια πιο ευαίσθητη ηλικία. Δυστυχώς τα παραδείγματα που βλέπουμε καθημερινά επηρεάζουν αρνητικά τις ζωές των εφήβων, λόγω των trend. Ειδικά στα κορίτσια, υπάρχει η πίεση να παρουσιάζουν τον εαυτό τους με έναν συγκεκριμένο τρόπο στα social media, προσπαθώντας να είναι αρεστά σύμφωνα με ορισμένα πρότυπα και πολλές φορές κρύβουμε τα αρνητικά και προσπαθούμε να παρουσιάζουμε μόνο θετικά τη ζωή μας, κάτι που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.
Όπως όλα στη ζωή μας, έτσι και το διαδίκτυο, έχει και τα θετικά του έχει και τα αρνητικά του. Δεν καταδικάσουμε το διαδίκτυο, προφανώς, αλλά με την τροπή που έχουμε πάρει τα πράγματα, επηρεάζει αρνητικά τις ζωές των εφήβων μέσω του cyberbullying που παρατηρούμε να συμβαίνει, δηλαδή μέσω των εκφοβισμών που πραγματοποιούνται, των απειλών και διαπιστώνουμε ότι είναι πράγματα που συμβαίνουν πλέον και στη χώρα μας όλο και συχνότερα, αν και παλιά αυτό φάνταζε να είναι κάτι μακρινό.
Νομίζω η κύρια αιτία είναι αυτό που είπαμε και πριν: ότι κάθε φορά δημιουργούν και νέες τάσεις. Ή καμιά φορά μπορεί κάποιος να αισθάνεται μόνος του… Κι εδώ παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το διαδίκτυο, γιατί δημιουργεί ένα καταφύγιο. Αυτός που νιώθει μόνος απορροφάται από το διαδίκτυο και αφιερώνει εκεί τον περισσότερο χρόνο του. Ή πολλές φορές, αν οι έφηβοι δεν ασχολούνται με άλλες δραστηριότητες και περνάνε τον περισσότερο χρόνο στο σπίτι τους, σίγουρα θα τον περάσουμε με το διαδίκτυο. Είναι το πιο εύκολο μέσο. Όπως είπαμε, το διαδίκτυο μάς ενημερώνει πλέον για τα πάντα, λειτουργεί σαν εφημερίδα, σαν βίντεο και γενικά καλύπτει σχεδόν κάθε ανάγκη μας για πληροφόρηση και ενημέρωση. Οπότε είναι πάρα πολλοί παράγοντες που κάποιος εύκολα μπορεί να επηρεαστεί.
Πιστεύω βέβαια ότι σε όλα αυτά σημαντικό ρόλο παίζει κυρίως η οικογένεια καθώς είναι αυτή που μπορεί να θέσει όρια για τον χρόνο που θα περνάει ένα παιδί ή έφηβος στο διαδίκτυο αλλά εξαρτάται και από τον κάθε έφηβο χωριστά, ο οποίος θα πρέπει να μάθει να θέτει τα δικά του όρια τόσο για το χρόνο που θα αφιερώνει στο διαδίκτυο όσο και για το περιεχόμενο που θα επιλέξει να δει σε αυτό.
Ε: Πιστεύετε πως το διαδίκτυο μπορεί να προκαλέσει ψυχικές διαταραχές;
Α: Δυστυχώς, όλα δείχνουν πως μπορεί να προκαλέσει. Μπορεί να προκαλέσει χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μπορεί να προκαλέσει άγχος, φοβίες, κατάθλιψη, διατροφικές διαταραχές, κρίσεις πανικού… Πάρα πολλές ψυχικές διαταραχές συνδέονται με το διαδίκτυο. Υπάρχουν παραδείγματα από παιδιά που έχουν αυτοκτονήσει λόγω κάποιων επικίνδυνων παιχνιδιών που παίζουν στο διαδίκτυο ή εξαιτίας του cyberbullying και δυστυχώς δεν υπάρχει έλεγχος. Καταλαβαίνετε ότι το να φτάνουμε σ’ αυτά τα άκρα όπως η ψυχική διαταραχή, προφανώς, είναι κάτι πάρα πολύ σοβαρό.
Πράγματι, αν το διαδίκτυο χρησιμοποιείται συνέχεια και χωρίς μέτρο και έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε κάτι πολύ αρνητικό, όπως μια ψυχική διαταραχή.
Ε: Ποιες λύσεις θα προτείνατε για την αντιμετώπισή τους;
Α: Θα πρότεινα λύσεις στους γονείς, στους εφήβους αλλά και στο σχολείο. Ας ξεκινήσουμε από το σχολείο. Είναι σημαντικό το σχολείο να σας παρέχει συστηματική ενημέρωση σχετικά με το διαδίκτυο και για τους κινδύνους του αλλά και τα θετικά που προσφέρει με τη σωστή χρήση του, όπως πολύ ωραία κάνετε κι εσείς τώρα μέσα από αυτή τη συνέντευξη, που προσπαθείτε να βρείτε τι συμβαίνει με το ίντερνετ και πώς επηρεάζεται η ζωή μας. Αλλά και να σας προτρέπει να το χρησιμοποιείτε για τις εργασίες των μαθημάτων σας.
Επίσης, από την πλευρά τους και οι γονείς οφείλουν να οριοθετούν την ώρα που βρίσκεστε στο διαδίκτυο και να ελέγχουν το περιεχόμενο των σελίδων και των κοινωνικών δικτύων που επισκέπτεστε. Υπάρχουν πλέον και κάποιες εφαρμογές που κλείνουν αυτόματα τους υπολογιστές και τα κινητά, γιατί, εδώ που τα λέμε, πάντα παρασυρόμαστε και καθόμαστε πολύ περισσότερο μπροστά στην οθόνη του κινητού μας ή στον υπολογιστή μας. Είναι πάντα παραπάνω. Και βέβαια ο καθένας να βάλει το δικό του όριο, να προσπαθεί να ελέγξει τον εαυτό του. Ο κάθε έφηβος χωριστά. Ας πούμε, να βάλει ως στόχο ότι θα περάσει μισή ώρα στο διαδίκτυο ή μία ώρα. Και σιγά σιγά αυτό να το εξασκεί. Όσο περισσότερο το εξασκεί, πιστεύω θα μένει και στον στόχο αυτό. Οπότε θα αποφεύγει σε μεγάλο βαθμό τους κινδύνους που αναφέραμε πριν.
Ε: Πώς πιστεύετε ότι θα ήταν η ζωή των εφήβων χωρίς το διαδίκτυο;
Α: Αν δεν είχατε γνωρίσει ποτέ το διαδίκτυο, πιστεύω ότι η ζωή σας θα ήταν πιο απελευθερωμένη, πιο χαλαρή. Νομίζω ότι θα απολαμβάνατε περισσότερο τη ζωή. Εάν όμως στερούσαμε αυτή τη στιγμή από έναν έφηβο το διαδίκτυο, θεωρώ ότι τη ζωή του θα γινόταν πάρα πολύ δύσκολη. Γιατί, εφόσον έχουν συνηθίσει τα παιδιά στην ηλικία σας να είναι συνέχεια με το κινητό, με το λάπτοπ, με το τάμπλετ θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να το βιώσετε αν σας το στερούσαν. Αν με ρωτάτε, ίσως θα έπρεπε να μην είχαμε γνωρίσει τόσο πολύ το διαδίκτυο, να το χρησιμοποιούσαμε μόνο όταν είναι απολύτως απαραίτητο και όχι για να περνάει η ώρα μας. Τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε το διαδίκτυο. Υπήρχε περισσότερη ουσιαστική επικοινωνία. Τώρα θα στείλουμε ένα emoji, ένα μήνυμα αντί να βρεθούμε με τους φίλους μας. Καταλαβαίνω λοιπόν ότι το διαδίκτυο είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Όσα θετικά προσφέρει, τόσα αρνητικά έχει.
Ε: Αν ποτέ απαγορευόταν το διαδίκτυο στους εφήβους, τι πιστεύετε ότι θα γινόταν;
Α: Αυτό θα ήταν κάπως ακραίο, αν συνέβαινε. Αλλά αν ποτέ γινότανε, σίγουρα και αυτό είχε τα θετικά και τα αρνητικά του. Θα ήταν πολύ δύσκολο να αποκοπούν οι άνθρωποι απότομα, ειδικά όταν έχουμε συνηθίσει σε αυτόν τον τρόπο ζωής. Γιατί είμαστε και εμείς δυστυχώς πλέον σαν φορτιστές και πρίζες. Θα ήταν σαν μας αποσυνδέουν ξαφνικά από την “πρίζα”. Αν δεν έχουμε διαδίκτυο, είναι σαν να αποσυντονιζόμαστε, σαν να χανόμαστε από τον κόσμο, σαν να μας αποσυνδέουν. Αν για παράδειγμα έχω το κινητό μου όλη μέρα και μιλάω με τους φίλους μου, ξαφνικά το να μην το έχω πια είναι σαν να χάνω τους φίλους μου, σαν να μου κόβεται η επικοινωνία. Ελπίζω να γίνει κάτι, να βελτιωθούν τα πράγματα και να μπουν όρια για τη χρήση του στους εφήβους αλλά όχι να απαγορευτεί, γιατί θεωρώ ότι είναι ένα πάρα πολύ αυστηρό μέτρο. Ίσως θα μπορούσε να βρει η πολιτεία μια πιο ήπια προσέγγιση για να μειωθεί ο χρόνος που περνάμε στις πλατφόρμες. Πιστεύω επίσης ότι οι έφηβοι θα διαμαρτύρονταν εύκολα και θα είχαν δίκιο, καθώς είναι σαν να κόβεται ξαφνικά ένα νήμα. Είμαι υπέρ του να μειωθούν οι ώρες που περνάμε όλοι μπροστά στην οθόνη, όχι μόνο οι έφηβοι, αλλά όχι με τόσο αυστηρά μέτρα.
Μας καλύψατε όλες μας τις ερωτήσεις. Ευχαριστούμε για το χρόνο σας.
Εγώ σας ευχαριστώ πάρα πολύ, κορίτσια. Οι ερωτήσεις ήταν ουσιαστικές και πάρα πολύ ωραία διατυπωμένες και εύχομαι να πάτε τέλεια στο άρθρο σας.
Το κείμενο επιμελήθηκαν τα μέλη της δημοσιογραφικής μας ομάδας:
Μεταξά Μαρία
Καραγιοβαννάκη Βάγια
Γαλαχουσίδη Αγγελική
